ហេតុផលដែលជារឿងពិបាកធ្វើឱ្យជនជាតិខ្មែររួបរួមសាមគ្គីគ្នា អាចផ្អែកលើអរិយធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ កត្តាសង្គមនយោបាយ និងចិត្តវិជ្ជាជាច្រើន។ ខា
ងក្រោមនេះគឺជាហេតុផលមួយចំនួនសំខាន់ៗ និងផលវិបាកដែលបានកើតឡើងពីការខ្វះសាមគ្គីភាព៖
ហេតុផលដែលខ្មែរមិនសូវរួបរួនសាមគ្គី
-
រឿងខ្លាចគ្នា និងសង្ស័យគ្នា
ប្រវត្តិសាស្ត្រកាលពីអតីតកាលមានសង្គ្រាមប្រជាជន ការប្រឆាំងគ្នាផ្ទៃក្នុង ធ្វើឱ្យមនុស្សខ្មែរជាច្រើនក្លាយជាអ្នកមិនជឿទុកចិត្តគ្នា។ -
អភិវឌ្ឍន៍ខុសគ្នាទៅតាមតំបន់
ការខ្វះសមធម៌ក្នុងការចែកចាយធនធាន ធ្វើឱ្យប្រជាជនខ្មែរមានទឹកចិត្តខុសគ្នា និងមិនឃើញអត្ថប្រយោជន៍នៃការរួបរួនគ្នា។ -
អត្តនិយមខ្ពស់ (Individualism)
មនុស្សខ្មែរជាច្រើនមានចំណង់ប្រកួតប្រជែងគ្នា និងចូលចិត្តការជោគជ័យផ្ទាល់ខ្លួន ជាងការជួយគ្នាជាក្រុម។ -
ស្ថាប័នសង្គមមិនរឹងមាំ
គ្មានអង្គការឬក្រុមដឹកនាំជាតិនិយមរឹងមាំសម្រាប់បណ្តុះបណ្តាលឬជម្រុញឱ្យសហការជាជាតិ។ -
បរិយាកាសនយោបាយខ្វះសេរីភាព
មនុស្សខ្លះរងការគំរាមកំហែងពេលចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសង្គម ឬសមាគមជាតិ ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សបន្លាចនឹងការរួមចំណែក។
ហេតុផលបន្ថែមដែលជនជាតិខ្មែរមិនសូវសាមគ្គីគ្នា
-
បែបបង្ហាញអំណាច និងរបបអង្គភាពមិនស្មើភាព
នៅក្នុងសង្គមខ្មែរមានការយល់ថា "អ្នកធំនៅលើ អ្នកតូចនៅក្រោម" ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សខ្លះមានអាកប្បកិរិយាមិនគោរពគ្នា ឬមិនយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើគ្នា។
-
សុខចិត្តនៅតែស្ងៀមស្ងាត់ (Culture of silence)
ប្រជាជនខ្មែរជាច្រើនសុខចិត្តមិននិយាយចេញទេ ព្រោះខ្លាចមានគ្រោះថ្នាក់ ឬគ្មានជំនឿថាសំឡេងខ្លួនមានអត្ថន័យ។ វាបណ្ដាលឱ្យខ្វះភាពរួបរួនក្នុងការទាមទារសិទ្ធិរួម។
-
បំណងឯកអគ្គនាយក និងប្រជែងភាពជាអ្នកដឹកនាំ
នៅពេលមានការរួមគ្នា ច្រើនដងកើតមានការរបៀប “ម្នាក់មួយផ្លូវ” ឬប្រជែងឋានៈ ជួយបំបែកភាពរួមគ្នា។
-
អប់រំសង្គមមិនលើកទឹកចិត្តសាមគ្គីភាព
បណ្ដុះបណ្ដាលជាច្រើនផ្អែកលើការប្រកួតប្រជែង មិនបានដាក់សារៈសំខាន់លើការសហការនិងសេចក្ដីស្រឡាញ់ជាតិ។
-
ការរីកចម្រើនបែបសម្បទានិម្មិត (Materialism)
នៅក្នុងសង្គមខ្លះ មានការថែរក្សាឥទ្ធិពល និងសម្បត្តិជាងការអភិវឌ្ឍសេចក្ដីស្ម័គ្រចិត្តឬអារម្មណ៍ស្មោះត្រង់គ្នា។
បែបបង្ហាញអំណាច និងរបបអង្គភាពមិនស្មើភាព
នៅក្នុងសង្គមខ្មែរមានការយល់ថា "អ្នកធំនៅលើ អ្នកតូចនៅក្រោម" ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សខ្លះមានអាកប្បកិរិយាមិនគោរពគ្នា ឬមិនយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើគ្នា។
សុខចិត្តនៅតែស្ងៀមស្ងាត់ (Culture of silence)
ប្រជាជនខ្មែរជាច្រើនសុខចិត្តមិននិយាយចេញទេ ព្រោះខ្លាចមានគ្រោះថ្នាក់ ឬគ្មានជំនឿថាសំឡេងខ្លួនមានអត្ថន័យ។ វាបណ្ដាលឱ្យខ្វះភាពរួបរួនក្នុងការទាមទារសិទ្ធិរួម។
បំណងឯកអគ្គនាយក និងប្រជែងភាពជាអ្នកដឹកនាំ
នៅពេលមានការរួមគ្នា ច្រើនដងកើតមានការរបៀប “ម្នាក់មួយផ្លូវ” ឬប្រជែងឋានៈ ជួយបំបែកភាពរួមគ្នា។
អប់រំសង្គមមិនលើកទឹកចិត្តសាមគ្គីភាព
បណ្ដុះបណ្ដាលជាច្រើនផ្អែកលើការប្រកួតប្រជែង មិនបានដាក់សារៈសំខាន់លើការសហការនិងសេចក្ដីស្រឡាញ់ជាតិ។
ការរីកចម្រើនបែបសម្បទានិម្មិត (Materialism)
នៅក្នុងសង្គមខ្លះ មានការថែរក្សាឥទ្ធិពល និងសម្បត្តិជាងការអភិវឌ្ឍសេចក្ដីស្ម័គ្រចិត្តឬអារម្មណ៍ស្មោះត្រង់គ្នា។
ផលវិបាកនៃការខ្វះសាមគ្គីភាព
ការពិបាកអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ
ពេលមិនសាមគ្គីគ្នា គម្រោង និងយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍជាតិជាច្រើនអាចបរាជ័យដោយសារ ខ្វះការសហការនិងគាំទ្រ។ការរំលឹកអតីតកាលបែបច្រណែនស្ទាក់ស្ទើរ
គ្មានការរួបរួនបញ្ចប់ជម្លោះ ឬការអភ័យទោសច្បាស់លាស់ ទើបបង្កការខឹងនិងបែងចែកជំនាន់ក្រោយ។ជាតិខ្វះសេចក្ដីក្លាហាននិងកម្លាំងក្នុងការពារខ្លួន
ពេលដែលមនុស្សមិនរួបរួនគ្នា វាជាប្រភពនៃភាពងាយរងគ្រោះ ពីការបំពានដោយមហាអំណាចក្រៅប្រទេស។វប្បធម៌ និងអត្តសញ្ញាណជាតិហានិភ័យនឹងរលាយ
ពេលគ្នាមិនរួបរួនក្នុងការអភិរក្សភាសា វប្បធម៌ និងប្រពៃណី ខ្មែរអាចបាត់បង់អត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួន។មនុស្សខ្មែរមិនគោរពគ្នា
បង្កឱ្យមានការបញ្ចេញពាក្យបណ្ដាលអោយរើសអើងគ្នា ធ្វើឱ្យសង្គមខ្មែរបែកខណ្ឌគ្នា ហើយបាត់បង់សេចក្ដីគោរពដទៃ។
-
បង្កការបែកបាក់នៅក្នុងសហគមន៍ និងសង្គម
ពេលគ្មានសាមគ្គីភាព គម្រោងឯកសណ្ឋាន ឬបេសកកម្មរួមនឹងត្រូវបរាជ័យ ឬត្រូវបកប្រែទៅជាការប្រយុទ្ធគ្នា។
-
ឱកាសរីកចម្រើននៃជាតិត្រូវបានបាត់បង់
សមត្ថភាពប្រជាជនមិនអាចប្រើបានជាកម្លាំងរួម ពីព្រោះអ្នកខ្លះត្រូវបានរំលង ឬគ្មានឱកាសចូលរួម។
-
ជាតិខ្មែរមិនអាចឈរឡើងយ៉ាងរឹងមាំនៅលើឆាកអន្តរជាតិ
ពេលខ្មែរមិនរួមគ្នា ប្រទេសជាតិខ្មែរនឹងខ្វះទំនុកចិត្តពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងបាត់ឱកាសនយោបាយ-សេដ្ឋកិច្ច។
-
ជំនាន់ក្រោយខ្វះគំរូល្អ
កូនចៅនឹងស្ទាក់ស្ទើរ ឬមិនសូវចង់រួមចំណែកជាតិ ព្រោះគ្មានគំរូសាមគ្គីភាពឱ្យគួរចងចាំ។
-
បណ្ដាលឱ្យសត្រូវអាចបំបែកបន្លាយជាតិសាសន៍បានងាយ
ពេលខ្មែរមិនរួមគ្នា គេអាចប្រើយុទ្ធសាស្ត្របែងចែកដើម្បីគ្រប់គ្រង ឬចាក់សោភាគីនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។
បង្កការបែកបាក់នៅក្នុងសហគមន៍ និងសង្គម
ពេលគ្មានសាមគ្គីភាព គម្រោងឯកសណ្ឋាន ឬបេសកកម្មរួមនឹងត្រូវបរាជ័យ ឬត្រូវបកប្រែទៅជាការប្រយុទ្ធគ្នា។
ឱកាសរីកចម្រើននៃជាតិត្រូវបានបាត់បង់
សមត្ថភាពប្រជាជនមិនអាចប្រើបានជាកម្លាំងរួម ពីព្រោះអ្នកខ្លះត្រូវបានរំលង ឬគ្មានឱកាសចូលរួម។
ជាតិខ្មែរមិនអាចឈរឡើងយ៉ាងរឹងមាំនៅលើឆាកអន្តរជាតិ
ពេលខ្មែរមិនរួមគ្នា ប្រទេសជាតិខ្មែរនឹងខ្វះទំនុកចិត្តពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងបាត់ឱកាសនយោបាយ-សេដ្ឋកិច្ច។
ជំនាន់ក្រោយខ្វះគំរូល្អ
កូនចៅនឹងស្ទាក់ស្ទើរ ឬមិនសូវចង់រួមចំណែកជាតិ ព្រោះគ្មានគំរូសាមគ្គីភាពឱ្យគួរចងចាំ។
បណ្ដាលឱ្យសត្រូវអាចបំបែកបន្លាយជាតិសាសន៍បានងាយ
ពេលខ្មែរមិនរួមគ្នា គេអាចប្រើយុទ្ធសាស្ត្របែងចែកដើម្បីគ្រប់គ្រង ឬចាក់សោភាគីនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។
✅ ដំណោះស្រាយអាចធ្វើបាន (សង្ខេប)
-
ដំបូងចាប់ផ្ដើមពីការអប់រំផ្លូវចិត្ត និងវប្បធម៌សាមគ្គី។
-
បង្កើនការចូលរួមសង្គម និងការចែករំលែកបញ្ហាទៅវិញទៅមក។
-
ផលិតកម្មពង្រឹងស្មារតីសហការរវាងជំនាន់។
-
ដឹកនាំដោយគំរូល្អ មានសុចរិត និងរួមសំណេះសំណាលជាមួយប្រជាជន។
ដំបូងចាប់ផ្ដើមពីការអប់រំផ្លូវចិត្ត និងវប្បធម៌សាមគ្គី។
បង្កើនការចូលរួមសង្គម និងការចែករំលែកបញ្ហាទៅវិញទៅមក។
ផលិតកម្មពង្រឹងស្មារតីសហការរវាងជំនាន់។
ដឹកនាំដោយគំរូល្អ មានសុចរិត និងរួមសំណេះសំណាលជាមួយប្រជាជន។
ដោយ៖ ទេពម្យូរ៉ា
តើអ្នកចង់បានអត្ថបទ រឺសុន្ទរកថារូបមន្តអប់រំអំពីសាមគ្គីភាពខ្មែរ សម្រាប់សាលា ឬកម្មវិធីបង្រៀន
ចូរប្រាប់មក!