ទស្សនវិជ្ជា គឺជាការសិក្សាអំពីសំណួរដែលសំខាន់បំផុតទាក់ទងនឹងការរស់នៅ វិជ្ជាជីវៈ ចំណេះដឹង តម្លៃ ទំនើបភាព អារម្មណ៍ និងភាសា។ វាសម្ដែងពីការគិតយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ និងវិធីសាស្ត្រដែលមានប្រព័ន្ធក្នុងការយល់ដឹងអំពីជីវិត និងពិភពលោកជុំវិញយើង។
-
មេតាភិជ្ជា – ការសិក្សាអំពីការស្ថិតនៅ និងអត្តសញ្ញាណ
ឧទាហរណ៍៖ តើអ្វីជាសច្ចៈ? តើមានព្រះជាម្ចាស់ទេ? -
វិជ្ជាសាស្ត្រចំពោះចំណេះដឹង (Epistemology) – ការសិក្សាពីចំណេះដឹង
ឧទាហរណ៍៖ តើយើងដឹងអ្វីដែលយើងដឹងបានយ៉ាងដូចម្តេច? តើយើងអាចជឿទុកចិត្តលើអារម្មណ៍របស់យើងបានទេ? -
សីលធម៌វិជ្ជា – ការសិក្សាអំពីអ្វីដែលត្រឹមត្រូវនិងខុស
ឧទាហរណ៍៖ តើការនិយាយមិនពិតអាចទទួលយកបានស្របចិត្តធម៌ទេ? -
វិទ្យាសាស្ត្រលោគិវិជ្ជា – ការសិក្សាពីការគិតត្រឹមត្រូវ
ឧទាហរណ៍៖ ប្រសិនបើមនុស្សទាំងអស់សុទ្ធតែស្លាប់ ហើយសូក្រដេសជាមនុស្ស មែនទេថាសូក្រដេសស្លាប់? -
អេស្ថេទិច – ការសិក្សាពីសិរីល្អនិងសិល្បៈ
ឧទាហរណ៍៖ តើអ្វីធ្វើអោយអ្វីមួយស្អាត?
ឧទាហរណ៍សាមញ្ញ៖
សំណួរទស្សនវិជ្ជា៖ តើអ្វីទៅជាសុភមង្គល?
វិធីសាស្ត្រទស្សនវិជ្ជា៖ តើសុភមង្គលគឺដូចនឹងភាពរីករាយទេ? តើអាចមានសុភមង្គលដោយគ្មានការយល់ដឹងអំពីវាអត់? តើសុភមង្គលគឺជាគោលដៅនៃជីវិតឬទេ?
ទស្សនវិជ្ជាមិនមែនជាការផ្តល់ចម្លើយចុងក្រោយនោះទេ—វាជារបៀបបើកចំហគំនិតដើម្បីគិតជារបបថ្មីៗអំពីបញ្ហាដែលយើងធ្លាប់ស្គាល់។
Philosophy is the study of fundamental questions about existence, knowledge, values, reason, mind, and language. It involves critical thinking and systematic approaches to understanding life and the world around us.
Key Areas of Philosophy:
-
Metaphysics – the study of reality and existence
Example: What is the nature of reality? Does God exist? -
Epistemology – the study of knowledge
Example: How do we know what we know? Can we trust our senses? -
Ethics – the study of right and wrong
Example: Is it ever morally acceptable to lie? -
Logic – the study of correct reasoning
Example: If all humans are mortal, and Socrates is a human, is Socrates mortal? -
Aesthetics – the study of beauty and art
Example: What makes something beautiful?
Simple Example:
Philosophical Question: What is happiness?
Philosophical Approach: Is happiness the same as pleasure? Can you be happy without being aware of it? Is happiness the goal of life?
Philosophy doesn't always give final answers—it often opens up new ways to think about familiar issues.