ដើម្បីទទួលបាន សុខភាពល្អ, បញ្ញាល្អ, និង អាយុវែង, ត្រូវមានការថែទាំខ្លួនឯងទាំងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវបញ្ញា។ ខាងក្រោមនេះជាវិធីសាស្ត្រដែលអាចអនុវត្តបាន៖
✅ ១. សុខភាពល្អ (Good Physical Health)
🥦 បរិភោគអាហារដែលមានប្រយោជន៍ ៖ ចំណីអាហារស្រួលជ្រិះ ច្រើនផ្លែឈើ បន្លែ បញ្ចៀសអាហារជូរចត់ ប្រេងខ្យល់។
💧 ផឹកទឹកឲ្យគ្រប់គ្រាន់៖ ប្រហែល ៦-៨កែវក្នុងមួយថ្ងៃ។
🏃 ហាត់ប្រាណទៀងទាត់៖ ដើរលេង លោតបាល់ ហែលទឹក ឬយូហ្គា ប្រហែល ៣០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ។
😴 គេងឲ្យគ្រប់ពេល៖ ៧-៨ម៉ោងក្នុងមួយយប់។
🚭 ជៀសវាងជាតិគ្រឿងស្រវឹង និងជាតិនីកូទីន (ដូចជា បារី ស្រា សារធាតុញៀន)។
🧑⚕️ ពិនិត្យសុខភាពទៀងទាត់ ដើម្បីចៀសវាងជំងឺអាហារលំបាកឬជំងឺរាតត្បាត។
🧠 ២. បញ្ញាល្អ (Sharp Mind & Intelligence)
📚 សិក្សា/អានសៀវភៅទៀងទាត់៖ យល់ដឹងថ្មីៗ អភិវឌ្ឍវិចារណកម្រិត និងចំណេះដឹងទូលំទូលាយ។
🧘 បម្រើសមាធិ៖ ជួយឲ្យខួរក្បាលស្ងប់ស្ងាត់ មានការផ្តោតអារម្មណ៍ល្អ។
🧩 លេងហ្គេមកម្រិតខ្ពស់៖ ដូចជា Sudoku, ឆ្នុកឆ្ងាយ, រឿងរឿងស្រាវជ្រាវ។
👂 ស្តាប់អ្នកដទៃ និងសិក្សាពីបទពិសោធន៍។
✍️ សរសេររឿងគំនិត ឬបញ្ជីការងារ៖ ជួយរៀបចំនឹងក្បាលនិងការចងចាំ។
🌱 ៣. អាយុវែង (Longevity)
❤️ រក្សាចិត្តសប្បុរស អត់អោន និងសុខចិត្ត៖ ជៀសវាងទឹកចិត្តខូច ឬសម្ពាធខ្លាំង។
👨👩👧👦 មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្រួសារ និងមិត្តភក្តិ៖ ជួយកាត់បន្ថយភាពឯកោ និងភាពទ្រាំទ្រ។
☀️ ទទួលពន្លឺថ្ងៃ និងធម្មជាតិ៖ ជួយបង្កើតវិតាមីន D និងកាត់បន្ថយភាពតានតឹង។
🧘♂️ គោរពសាសនា ឬអនុវត្តធម៌៖ បង្កើតភាពស្ងប់ សុខក្នុងចិត្ត និងសេចក្ដីសុខខាងផ្លូវចិត្ត។
📅 ធ្វើជីវិតឲ្យមានគោលបំណង និងសុភមង្គលរាល់ថ្ងៃ៖ ជួយឲ្យរស់នៅបានយូរនិងមានន័យ។
🥗 ១. ការថែទាំសុខភាពល្អ (បន្ថែម)
🍱 អាហារសមរម្យ
- កុំបរិភោគច្រើនពេកនៅពេលល្ងាច។
- បរិភោគអាហារដែលសម្បូរទៅដោយប្រូតេអ៊ីន (protein) និងសរីរាង្គ (fiber) ដូចជា ត្រាំ សណ្តែក ត្រី និងបន្លែស្រស់។
- ចៀសវាងជាតិផ្អែម និងអាហារដែលមានជាតិប្រេងខ្ពស់។
- ចេះធ្វើចង្អុលចំណីឲ្យសមស្រប (portion control) ។
🧼 អនាម័យនិងការពារជំងឺ
- លាងដៃជាញឹកញាប់ ជាពិសេសមុនបរិភោគអាហារ។
- មិនប្រើសម្ភារៈរួមជាមួយអ្នកផ្សេងឡើយ ដើម្បីការពារ ជំងឺឆ្លង។
- ចៀសវាងការដកដង្ហើមជាមួយផ្សែង ឬធូលីធូលាត។
🧠 ២. ការអភិវឌ្ឍបញ្ញា (បន្ថែម)
📖 ការរៀនទាំងអស់គ្នា
- រៀនជាបន្តបន្ទាប់៖ សិក្សាថ្មីៗ, យល់ពីបច្ចេកវិទ្យា, ឬសមត្ថភាពថ្មី។
- ចូលរួមសិក្ខាសាលា បញ្ចេញមតិ បញ្ចេញសកម្មភាព សូម្បីតែក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។
🧘♀️ ការបង្កើនសមត្ថភាពផ្លូវចិត្ត
- អនុវត្តិប្រតិបត្តិសមាធិ៖ ១៥–២០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ សម្រាកខួរក្បាល។
- អានព្រះធម៌ ឬសៀវភៅចិត្តវិជ្ជា (positive psychology) ដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងផ្លូវចិត្ត។
- ចេះអភ័យទោស និងជៀសវាងគំនិតអវិជ្ជា (negative thoughts)។
⏳ ៣. ធ្វើឱ្យអាយុវែងដោយជីវិតសម្រិតសម្រាំង
🧩 ការរស់នៅដោយគំនិតវិជ្ជមាន
- ចេះគ្រប់គ្រងពេលវេលា៖ សម្រាកឲ្យគ្រប់ពេល អាន ឬធ្វើអ្វីដែលចូលចិត្ត។
- រស់នៅដោយគោលបំណងល្អច្បាស់ការ៖ មានគំនិតអវិជ្ជាពីព្រឹត្តិការណ៍ដូចជា «ថ្ងៃនេះតើខ្ញុំបានធ្វើអ្វីល្អមួយហើយទេ?»
🙏 ឧត្តមភាពផ្លូវចិត្ត និងស្មារតី
- ប្រកបរក្សាសីល (កុំស្លាប់ព្រោះការថប់បារម្ភឬមានចិត្តតាន់តឹង)។
- ជួយសង្គម ឬធ្វើសកម្មភាពស្មោះស្ម័គ្រភក្ដីភាព ដើម្បីទទួលបានពេញចិត្ត និងសុខទណ្ឌភាពផ្លូវចិត្ត។
- មានការស្រឡាញ់ មេត្តាករុណា ចំពោះអ្នកជុំវិញ។
🪷 សូមចងចាំ
"សុខភាពល្អ ជាគ្រឿងមានតម្លៃជាងអ្វីៗទាំងអស់។ បញ្ញាល្អ ជាសោរចំណេះដឹង និងភាពជោគជ័យ។ និង អាយុវែង មកពីការរស់នៅដោយចេះថែរក្សា។"
" ជីវិតល្អមិនមែនជាការមានប្រាក់ច្រើនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាការមានសុខភាពល្អ ចិត្តស្ងប់ បញ្ញាច្បាស់ និងរស់នៅក្នុងសុភមង្គល។"
មេរៀនជីវិត
តែងបង្រៀនមនុស្សគ្រប់រូប
មានសតិ សម្បជញ្ញៈ ខ្ជាប់ខ្លួនជានិច្ច។
បញ្ញាល្អ សុខភាពល្អ ជាគន្លឹះរស់នៅដោយមានគោលដៅច្បាស់
ចេះគិត ចេះធ្វើ និងចេះសន្មត់
ជីវិតនឹងរីករាយក្នុងថ្ងៃស្អែក ដើរទៅមុខដោយកំលាំងចិត្ដជាធំ។
បញ្ញា + សុខភាព + គោលដៅ + កម្លាំងចិត្ត = ជីវិតល្អ
ដោយ ៖ ទេពម្យូរ៉ា
ភិក្ខុ ថាច់ ភឿក អាង កូនខ្មែរក្រោម
